Interview

‘Sommige dingen kun je beter niet opschrijven’, zei haar moeder weleens. Toch is intuïtief schrijven juist datgene wat Nicoline van der Eyden (53) wil bevorderen met haar bedrijf Schrijfbeweging. Er is namelijk weinig zo laagdrempelig en gezond als je gedachten en gevoelens toevertrouwen aan papier.

Het is alweer anderhalf jaar geleden dat Nicoline de eerste groep ontving aan haar keukentafel. Mensen – jong en oud, met en zonder schrijfervaring – die komen schrijven vanuit het hart. Hun doelen lopen uiteen: van simpelweg even een pas op de plaats maken en zich bezinnen op keuzes tot het verwerken van oud zeer, rouw en verlies. Door middel van gerichte schrijfoefeningen – grammatica en spelling doen er niet toe – raken zij in een flow. Waarmee helderheid, rust en antwoorden op vragen vanzelf komen.

Nicoline: ‘Dat is zo mooi eraan: juist als je heel druk bent en veel in je hoofd zit, brengt intuïtief schrijven orde in de chaos. Het laat je energie stromen, geeft nieuwe inzichten, is ontspannen en werkt goed tegen stress. “Ik ga lichter naar huis”, hoor ik mensen na afloop vaak zeggen. Het zet iets in jezelf in beweging.’

Wanneer heb jij zelf de kracht van intuïtief schrijven ontdekt?

‘Voor mij is schrijven altijd een vanzelfsprekende uitlaatklep geweest. Vooral als ik even vast zit, helpt het me om los te komen, dichter bij mijn gevoel: waar sta ik, waar ben ik mee bezig, wil ik dit? Zo schreef ik mezelf als kind al door heimwee en liefdesverdriet heen en later door diverse miskramen. Inmiddels heb ik een gezin met drie prachtige kinderen, maar in die tijd heb ik me totaal eenzaam gevoeld. Een miskraam krijgen is zo’n onzichtbaar verdriet. Met wie deel je dat, wie begrijpt je echt? Ik heb het verwerkt door dagboeken vol te schrijven. En datzelfde heb ik gedaan in de pakweg vijftien jaar dat ik steeds intensiever voor mijn ouders zorgde. Ook toen bood schrijven mij houvast.’

Heb je dat van huis uit meegekregen?

‘Mijn moeder schreef ook. Altijd zat ze brieven te schrijven naar haar familie en vrienden in Engeland. Verliefd op mijn vader, was ze in 1957 naar Nederland gekomen om samen een gezin te stichten. Ze was vol goede zorg voor haar man en vijf kinderen, maar had ook heimwee. Telefoneren naar het buitenland was niet vanzelfsprekend en sociale media natuurlijk nog mijlenver weg, dus schreef ze eindeloos brieven. Maar gevoelens kwamen daarin niet aan bod, ben ik me later gaan realiseren. Die vond ze privé en hield ze liever voor zichzelf. “Sommige dingen kun je beter niet opschrijven”, zei ze weleens. Mijn moeder wilde andere mensen niet lastig vallen met haar persoonlijke beslommeringen.  Dat typeert de generatie boven ons, en zeker die in Engeland. Mijn vader was een ras-optimist en keek liever vooruit dan dat hij stilstond bij wat hem van binnen bezighield.’

Hoe deden jullie dat dan bij tegenslag?

‘Als jongste meisje in een liefhebbend gezin met vier oudere broers, voelde ik me altijd heel veilig. De sfeer was warm, rustig en steady. Van mijn moeder heb ik het zorgzame meegekregen, ze stond voor iedereen klaar. Mijn vader, een creatieve ondernemer, leerde mij naar nieuwe wegen te zoeken en om door te zetten. Maar als er iets tegenzat, dan bespraken we dat nauwelijks of niet. Onze manier was: dóórgaan en bezig blijven, met sport bijvoorbeeld. In mijn jeugd speelde ik veel tennistoernooien en voor een wedstrijd zei mijn moeder altijd: “Remember to stay cool, calm and collected”. Stoïcijns ogen kon ik goed. Dus toen ik voor studie en werk diverse perioden in het buitenland woonde en daar ook minder goede tijden beleefde, deelde ik dat niet met het thuisfront. Wat ik goed heb kunnen afkijken van mijn moeder is het plezier en de geruststelling van het schrijven.’

Hoe bedoel je dat?

‘Nou, wat zo helpend is aan schrijven, is niet zozeer wát je schrijft, maar dát je schrijft. Net als bij wandelen, maakt het proces zelf wegen vrij in je lichaam en hersenen. Dat hebben intussen meerdere onderzoeken uitgewezen, zoals James W. Pennebaker en Joshua M. Smyth bijvoorbeeld beschrijven in hun boek Opening Up By Writing It Down. Bij mijn moeder zag ik dat ook gebeuren: toen ze al lang de ziekte van Alzheimer had, gaf ik haar eens een setje kerstkaarten om te schrijven. Ik zag haar ontspannen en opveren. Al wist ze niet meer precies wat ze schreef, het fijne gevoel van schrijven herkende ze nog.’

Wanneer besloot je om van schrijfbegeleiding je werk te maken?

‘Ik weet het nog goed: dat was op 8 maart 2022, op internationale vrouwendag. Mijn loopbaan als eventmanager in het bedrijfsleven en freelance vertaler had ik tijdelijk on hold gezet om te mantelzorgen voor mijn ouders. De tijd en energie die ik overhield, zette ik in voor allerlei communicatie- en organisatieklussen in het vrijwilligerswerk. Toen eerst mijn vader en daarna mijn moeder was overleden en ik weer enigszins was bijgekomen van de jaren van intensieve zorg, ging ik op zoek naar een betaalde baan. Maar dat wilde maar niet lukken, ik kwam niks tegen wat me trok en gebeurde dat wel, dan werd ik afgewezen, puur omdat ik uit de ratrace was gestapt om te mantelzorgen. Alsof ik me niet ontwikkeld zou hebben, in die jaren! Het tegendeel was waar, dus dat frustreerde me zo. Tot dus die bewuste dag in maart 2022, opeens besefte ik: het wordt tijd dat ik eerlijk ben naar mezelf, wat wil ik nou echt? Wat heeft me altijd zo geholpen bij tegenslag, waar word ik telkens weer vrolijk van? In één keer zag ik het: ik wil de kracht van intuïtief schrijven doorgeven aan anderen.’

Toen ben je meteen een eigen bedrijf gaan opzetten?

‘Ja, er kwam zo’n berg energie vrij, aan alles voelde ik: dit is wat ik wil, ik ga het gewoon doen! De ondernemersgeest van mijn vader komt me nu goed van pas: ik ben  er nog meer over gaan lezen en heb een opleiding tot schrijfcoach gevolgd. Er zijn natuurlijk meer schrijfcoaches in Nederland, maar ik heb steeds meer mijn eigen aanpak ontwikkeld.’

Wat vinden mensen bij jou en Schrijfbeweging?

‘In de eerste plaats warmte, toewijding en professionaliteit. Ik heb graag dat iedereen, hoe divers de samenstelling ook, zich op zijn gemak voelt, in groepen en één-op-één. Zowel tijdens de sessies aan tafel als in het bos, want ik bied ook schrijfwandelsessies aan. Voor- en nazorg vind ik ook erg belangrijk. Van tevoren onderzoek ik de behoefte van de mensen die zich bij mij aanmelden. Op basis daarvan maak ik een programma waar zij het meeste baat bij hebben. Tijdens het schrijven houd ik een vinger aan de pols, ik kijk wat iemand nodig heeft, wat het schrijven omhoog brengt. Sommigen helpt het bijvoorbeeld om passages te delen. Ik vind het altijd weer bijzonder om te merken hoeveel verbinding dat oplevert, met anderen, maar ook met zichzelf. Bij mij aan tafel hoeft niemand mooi weer te spelen.’

Hoe doe je dat eigenlijk binnen je eigen gezin?

‘Mijn man en ik zijn een stuk opener over onze gevoelens dan onze eigen ouders dat waren. Niet dat het altijd lukt hoor, maar wij proberen bij ons thuis zoveel mogelijk bespreekbaar te maken en delen ook onze twijfels, zorgen en frustraties. Omdat we weten hoe het oplucht en ook troost biedt.’

Hoe ga je Schrijfbeweging uitbouwen?

‘In het begin heb ik me vooral gericht op veertigplussers. Zo ontwikkel en begeleid ik programma’s voor mantelzorgers, omdat deze groep mensen bij uitstek gebaat is bij ruimte voor zichzelf. De komende tijd wil ik ook meer jongvolwassenen gaan begeleiden, die net de wereld invliegen en moeten dealen met alle druk en keuzes die op hen afkomen. Juist ook voor hen kan intuïtief schrijven zo’n laagdrempelige bron van kracht zijn om hun weg te vinden en zelfvertrouwen op te bouwen. Daarom ben ik een schrijfprogramma aan het opzetten dat ik aan diverse onderwijsinstellingen wil voorleggen.’

Je zoekt steeds meer de samenwerking op?

‘Ja, want in mijn grootste dromen zou ik de kracht van intuïtief schrijven voor iedereen beschikbaar maken. Samen met andere schrijfcoaches in Nederland, die nu eigenlijk allemaal versnipperd vanaf hun eigen eilandjes werken. Hoe mooi zou het zijn als we met elkaar een platform kunnen oprichten zoals The Intuitive Writing Project in Amerika, maar dan een waar alle doelgroepen, docenten en methodes samenkomen. Dat lijkt me echt te gek, dus de komende tijd ga ik verbindingen leggen en kijken wat er mogelijk is.’

Wat zouden je ouders daarvan vinden, denk je?
‘Ik denk dat ze trots op me zouden zijn. Omdat ze zien hoe het helpt als je je emoties juist wél kunt uiten en verwoorden. Zelf hadden ze dat nooit meegekregen, ze waren natuurlijk groot geworden in de oorlog, dat was zo’n andere tijd. Gelukkig is er tegenwoordig meer ruimte en aandacht voor de verbinding tussen hoofd en hart. En die help ik anderen maar al te graag te vinden.’